وکیل، کمبود وقت و آسیب های ناشی از آن (۱)

وکیل، کمبود وقت و آسیب های ناشی از آن (۱)

حرفه وکالت – اگر فرد شاغل به آن در پی انجامش به نحو بایسته و شایسته باشد – کاری تمام وقت ، بلکه به تعبیری ، بیست و چهار ساعته است . قسمتی از این صرف وقت برای آن است که وکیل خود را از نظر جسمی و روانی در شرایطی مناسب برای این کار بسیار دشوار نگهدارد و قسمتی دیگر صرف آماده نگهداشتن وکیل برای انجام کار به نحو مطلوب – از جهت علمی و فنی می شود و بدیهی است همه این ها به منظور انجام دادن درست و دقیق خودِ کارِ « وکالت » است که وکیل بقیه وقت خود را صرف آن خواهد کرد .
بنابر این خلاصه برنامه روزانه یک وکیل حرفه ای جدی چنین خواهد بود : بیدار شدن پیش از سپیده صبح . ورزش کردن به طور جدی (همیشه به دوستان و همکاران جوانم توصیه کرده ام و می کنم که ورزش را نه یک تفنّن بلکه قسمتی جدی از کار تلقی کنند و اگر امکان و توانش را دارند حتی به ورزش های رزمی نیز بپردازند ) .صرف صبحانه و تنظیم وضع ظاهری آن چنان که در خور یک وکیل است . مراجعه به دادسراها و دادگاه ها و شرکت ها و مؤسسات طرف مشاوره .
در این جا وکیل به نیم روز و ساعات بعد از ظهر خواهد رسید و برنامه او به صرف ناهاری ختم خواهد شدکه اگر امکان صرف آن را با افراد خانواده اش داشته باشد فرد خوش شانسی است . زیرا معمولاً کمبود وقت او را وادار می کند از وقت ناهار برای صرف ناهار به اصطلاح « کاری » با موکلین مهم استفاده و یا به خوردن غذایی به طور سریع و سرپایی اکتفا و از وقتی که صرفه جویی می شود برای اجرای قسمت هایی از برنامه روزانه که در آن ها عقب مانده است ، استفاده کند .
به این ترتیب وقت بعد از ظهر وکیل ، پس از صرف ناهار ، مصروف مطالعه باید بشود . به یاد داشته باشیم در کشور ما که خوشبختانه حقوق مدون و نوشته دارد و بحث « سوابق قضائی » آن چنان که در نظام قضائی آنگلوساکسون وجود دارد در آن مطرح نیست ، وکیل حرفه ای باید ازآخرین آراء وحدت رویه دیوان عالی کشور و دیوان عدالت اداری ، حتی المقدور آراء اصراری دیوان عالی کشور ، نظریات مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه و آخرین قوانین مصوب و اصلاحات قوانین آگاه باشد . وقتی رویه های عملی دادسراها و دادگاه ها را – که گاهی با برداشت ارتجالی و مبنی بر تبادر از متن قوانین متفاوت است – به این مجموعه اضافه کنیم متوجه خواهیم شد که وکیل در این زمینه کاری بس دشوار دارد .
این را هم بگویم که این گرفتاری در کشورهای دارای حقوق نانوشته یا  Judge made law  بزرگتر و شدیدتر است هر چند که رایانه چه در این کشورها و چه در کشور ما کار را ، تا حدی ، سهل تر کرده است .
آنچه مسلم است فاصله زمانی بین ساعت ناهار تا آغاز پذیرفتن موکلین در ساعات عصر برای انجام این مطالعات و در عین حال نوشتن دادخواست و لایحه و تمهید دفاع در پرونده ها کافی نیست.
با رسیدن ساعات عصر وکیل دیدار با موکلین و افراد خواهان مشاوره را آغاز می کند و وقتی بین ۵/۲ تا ۴ ساعت – و گاهی بیشتر را – به این امر اختصاص می دهد . به این ترتیب ساعات پایانی شب برای وکیل وقتی فرا می رسد که هنوز کارهای تحقیقی و مطالعاتی باقیمانده و لوایح و دادخواست های نا نوشته و بالاخره تلفن های پاسخ داده نشده دارد . توصیه این است که وکیل در جلسات مشاوره به تلفن هیچ کس ، جز همسر و پدر و مادرش ، جواب ندهد و گفتگوهای تلفنی را پس از پایان کار آخرین طرف مشاوره انجام دهد .
می بینیم روز وکیل در حالی به پایان می رسد که ساعات باقیمانده  از ۲۴ ساعت اگر پاسخ گوی خواب و استراحتش باشد ، خوب است ولی معمولاً این گونه نیست زیرا هنوز کارهای تحقیقی و نوشتنی و تلفن های مهمی که باید پاسخ داده شود ، وجود دارد. در این میان خوردن شام با خانواده و صرف وقت با بچه ها – در مورد وکلای متأهل – نیز از واجباتی است که اغلب قربانی شرایط کار می شود . نتیجه اینکه هر چند وکالت را کاری « آزاد » تلقی می کنیم اما وکلای حرفه ای از هر « مستخدم در بند » ی « در بندتر » هستند .

منبع: کتاب آسیب شناسی وکالت

ادامه دارد…