برای برقراری صلح در سراسر “دنیا حقوقدانان جهان متحد شوید”.
۱- اولین آفریده خداوند “عقل” است. یکی از منابع فقه عقل است و شاید بتوان گفت همه منابع این علم- در تحلیل نهایی- به عقل منتهی میشود. قواعد حقوقی، ضوابطی عقلی هستند. مقایسه این قواعد و ضوابط در نظامهای حقوقی گوناگون نشان دهنده همانندی آنهاست. این همانندی را چه در آنچه به مبانی و اصول مربوط است و چه در قواعد ناظر به فروع میتوان یافت. تفاوتها بیشتر ناظر به ضوابط شکلی و آیین دادرسی است. بگذریم که از این حیث هم نظامهای حقوقی، کم و بیش، در حال نزدیک شدن به یکدیگر هستند. زیرا در اینجا هم “عقل” حکم میکند. خلاصه اینکه وقتی در علم اصول از “بنای عقلای عالم” به عنوان یک قاعده و ضابطه یاد میکنیم منظور توافق و همفکری همه عقلای دنیا بدون توجه به ملیت و نژاد و جنسیت و مانند اینهاست.
۲- در رویارویی موجودات زنده غیر از انسان بیشتر از دو حالت حادث نمیشود: یا از آغاز یکی از آنها میگریزد و یا به جنگ و زد و خورد میپردازند تا یکی از آنها فرار کند یا بگریزد. اما در رویارویی انسانها حالت سومی هم قابل تصور است: مذاکره و رسیدن به توافق و راه حل مسالمت آمیز. واضح است که این رایزنی و گفتگو وقتی ممکن و نتیجه بخش است که طرفین یا اطراف مذاکره مبانی و قواعد مشترکی را قبول داشته باشند. همان مبانی و قواعدی که با وحدت مضمون با الفاظ و عبارات فارسی و انگلیسی و عربی و فرانسه و اسپانیایی و روسی و لاتین و غیره بیان میشود.
۳- حقوقدانان در جوامع گوناگون کسانی هستند که قواعد عقلی را در قالب قوانین و مقررات میآموزند و کاربرد این ضوابط و نحوه تعبیر و تفسیر آنها را یاد میگیرند و با توجه به آنچه گفته شد زبان واحد دارند. از این رو است که در موقعیتهای بحرانی و برخوردهای انسانی که ممکن است به جنگ و کشتار منتهی شود، اگر از حقوقدانان برای مذاکره و حل و فصل قضیه استفاده شود، معمولاً قضیه ختم به خیر خواهد شد. استفاده از حقوقدانان در اداره کشورها نیز معمولاً نتیجه مثبت و سازندهای داشته و به صلح و آرامش و آبادی منتهی شده است (تجربه مالزی).
۴- سازمان IBA بزرگترین سازمان بینالمللی وکلای مدافع- به عنوان افراد اجلا و اکمل مفهوم حقوقدان- است که بسیاری از کانونهای وکلای دنیا و همینطور گروه کثیری از وکلا به طور انفرادی در آن عضو هستند. این سازمان میتواند در گسترش و حفظ صلح جهانی از طریق گفتگو و رایزنی وکلا و حقوقدانان طرفهای مخامسه موثر باشد. زیرا حقوقدانان زبان یکدیگر را میفهمند و در مخاصمات به جای تفنگ از قلم و زبان استفاده میکنند. همایش اخیر برج میلاد تهران جلوهای بود از این ابزار و راه حل بالقوه.از این رو به شعاری که تیتر این مطالب است باید جدیتر و بیشتر بیندیشیم “حقوقدانان جهان متحد شوید”.