حسن صباح
پس از ۴۷ سال و
در ۳۷ امین سال درگذشت کریم کشاورز منتشر شد
نویسنده: کریم کشاورز
ناشر: انتشارات کشاورز
کریم کشاورز: این کتاب تالیفی تحقیقی دربارۀ حسن صباح و یا باطنیان اسماعیلی نیست. نویسنده خواسته است محیط و زمان و حسن و ویژگی های خوی و سیرت و تربیت او را ، تا حدی که از منابع موجود دریافته و آن گونه که خود دریافته بنمایاند , شاید برخی کسان گمان کنند که این باز اشهب ساخته و پرداخته ی اوست ولی چنین نیست او از مصالح موجود و مطالبی که در دست داشته بهره گرفته نه این که چیزی از خود پدید آورده باشد در سرگذشت حسن صباح خلاء های فراوان وجود دارد مطالب منابع تاریخی درباره وی بسیار نارسا و مبهم و احیانا متناقض است و نگارنده در بعضی موارد جز توسل به حدس و گمان چاره ای نداشته ممکن است دیگران در جزئیات و حتی کلیات مطلب نظری مغایر و بالکل مخالف وی داشته باشند او نمی خواهد عقیده خویش را تحمیل کند ولی می پندارد (و ممکن است این پندار او خطا باشد) تصویری که از حسن از افکار و اخلاق و اعمال او رسم کرده از واقعیت تاریخی چندان به دور نیست و از آنچه ارباب غرض درباره حسن-حسنی که خود و دستگاه آفریده ی وی قریب دو قرن خلفای بغداد و سلجوقیان را به لرزه در آورده بود گفته و نوشته اند به حقیقت نزدیک تر است.
“الموت” چون از مسافتی دور بدان بنگریم، بر زمینۀ کوهسار مرتفع ۴۵۰۰ متری هودکان، ارجی ندارد و تاثیری در بیننده نمی کند ولی همین که نزدیک تر شویم عظمت و استحکام آن به چشم می خورد. “الموت” را گویا در قدیم “آله اموت” یعنی آشیانۀ عقاب می گفتند. “آله” به زبان دیلمی به معنی عقاب و “اموت” آشیان است. دربارۀ ریشه این کلمه نظر دیگری نیز وجود دارد و آن را “آله موت” یعنی “عقاب آموخت” گفته اند.می گویند، زمانی یکی از امیران دیلم هنگام شکار بازی به پرواز در آورد وعقاب بر آن صخرۀ بلند نشست و امیر آن مقام را شایستۀ ساختن دژی دید و قلعه ای سترگ بر آن جای بلند بنا کرد وبدین سبب نام دژ را “آله آموخت” نهاد که از کثرت استعمال “الموت” شد.