پاسخ به سوالات بخش مشاوره حقوقی
جناب آقای کشاورز با سلام و احترام و آرزوی توفیق خواهشمند است کما فی السابق در صورت امکان به سوالات ذیل الذکر جهت درج در بخش مشاور حقوقی پاسخ لازم را مرقوم فرمایید با احترام مسعود منشدی
سوال: مدت چهار سال است که از زندگی مشترک با همسرم میگذرد در این مدت که با همسرم در خانه مشترک با خانواده شوهرم زندگی می کنم مورد اذیت و آزار شوهر و خانواده او بخصوص خواهر شوهرم قرار گرفته ام بصورتی که زندگی برایم معنا و مفهوم خود را از دست داده است. از طرفی شوهرم معتاد و بیکار است و دائماً با من به مشاجره و کتک کاری می پردازد. بارها تصمیم به طلاق گرفته ام که هر بار با ریش سفیدی بزرگان خانواده و فامیل و یا تهدیدهای همسرم منصرف شدم و یا حتی برخی گفته اند عسر و حرج شامل حلل من نمی شود و چنانچه تقاضای طلاق را مطرح کنی باید از مهریه و سایر حقوق قانونی خود انصراف دهی. لطفاً به سوالات زیر در صورت امکان پاسخ دهید:
– آیا در صورت تقاضای طلاق از دادگاه میتوانم مهریه و یا احیاناً سایر حقوق خود را از جمله نفقه دریافت نمایم؟ به چه طریق و از چه زمانی؟ – دقیقا منظور از عسر و حرج چیست و شامل چه مواردی می شود؟ آیا اگر کسی به جز همسر خود توسط سایر اعضای خانواده شوهر نیز مورد آزار و اذیت قرار گیرد مشمول موارد عسر و حرج قرار می گیرد؟
– چون یک فرزند دختر دو ساله دارم می خواهم حضانت آنرا خود بر عهده بگیرم آیا از نظر قانونی این امر امکان پذیر است؟ در صورت مثبت بودن پاسخ چگونه می توانم؟
– تکلیف جهیزیه و اموالی که از خانه پدر به خانه شوهر بردم چه می شود با توجه به اینکه برخی از اموالم را شوهرم فروخته و یا بعضی از آنها را با اموال دیگر معاوضه نموده است؟
پاسخ:
اولاً- در صورتی که موجبات طلاق – برای زوجه – موجود باشد، تقاضای طلاق مانع مطالبه مهریه و نفقه نیست و اصولا مهریه همواره قابل مطالبه است.
ثانیا- نفقه ایام گذشته را از طریق طرح دعوای مدنی (حقوقی) و نفقه جاری را با شکایت کیفری (ترک انفاق) میتوانید مطالبه کنید. این اقدامات همزمان با دعوای طلاق میسر است. البته اگر دعوای طلاق را در حالی مطرح کنید که خانه شوهر را ترک کرده اید، مطالبه نفقه جاری- به لحاظ اینکه در حال تمکین نیستید- میسرنخواهد بود.
ثالثاً- هرچند در اصلاح اخیر قانون مدنی برخی مصادیق عسر و حرج زن بر شمرده شده است، اما به نظر میرسد که تشخیص عسر و حرج بر عهده دادگاه است و موارد آن ممکن است بیش از آن باشد که در ماده اصلاحی آمده است. یعنی آنچه در قانون آمده حتما عسر و حرج محسوب می شود. اما موارد دیگری هم – به نظر دادگاه – ممکن است عسر و حجر محسوب شود، که در ماده اصلاحی نیامده است. به هرحال وضعیت شما مطمئنا از مصادیق عسر و حرج محسوب می شود. اذیت و آزار خانواده شوهر وقتی به علت قصور شوهر در تهیه مسکن مستقل و مناسب برای زوجه باشد و یا زوج با بی اعتنایی و تایید خود عملاً این حرکات را نادیده بگیرد، مصداق عسر و حرج محسوب می شود.
رابعاً- حضانت فرزند دختر دو ساله، تا رسیدنش به هفت سالگی- در صورت وقوع طلاق- با شما خواهد بود. بعد از آن هم، اگر شوهر سابقتان فاقد صلاحیت باشد، این وضع ادامه خواهد یافت (البته به شرط اثبات عدم صلاحیت در دادگاه)
خامساً- ۱- اگر صورت جهیزیه به امضاء شوهرتان داشته باشید، می توانید «استرداد جهیزیه» را از دادگاه درخواست کنید.
۲- اگر چنین صورتی ندارید با ارائه فاکتور های خریدی که به نام شما است می توانید جهیزیه خود را مطالبه کنید و برای اثبات وجود این اشیاء در منزل زوجه به شهادت شهود استناد نمایید.
۳- با فرض ثبوت اصل دعوی، بدل و عوض اموالی که شوهرتان فروخته و یا معاوضه کرده است قابل مطالبه خواهد بود.
۴- اگر نه صورت جهیزیه دارید و نه فاکتور، هر چند که ممکن است موضوع با شهادت شهود هم قابل طرح باشد، اما طرح چنین دعوایی قابل توصیه نیست. چون احتمال پیشرفت دعوی خیلی کم خواهد بود.